1.1 1e begrotingswijziging
Nadat de programmabegroting 2019 is aangeboden aan de raad hebben zich een aantal ontwikkelingen voorgedaan. Deze ontwikkelingen zijn verwerkt in de 1e begrotingswijziging en leidden per saldo tot een positieve bijstelling van de begroting met € 474.000. Zie ook de programma's Inwoner, Onze gemeente en Ons geld (1.1). De 1e begrotingswijziging is tegelijk met de begrotingsbehandeling door de raad vastgesteld. Voor dit programma gaat het om:

• kosten rijksvaccinatieprogramma      €   - 57.000

1.2 Aangenomen moties en amendementen tijdens begrotingsbehandeling
Tijdens de begrotingsbehandeling op 1 november 2018 is een aantal moties en amendementen aangenomen. Deze zijn verwerkt in de begroting. Voor dit programma gaat het om het terugdraaien van de bezuiniging op de bibliotheek. Dit leidt in 2019 tot een nadeel van € 50.000.

1.3 Extra budget subsidie energiebesparende maatregelen woningen
In de raadsvergadering van 27 september 2018 heeft de gemeenteraad een bedrag van € 500.000 beschikbaar gesteld als aanvullend budget voor de subsidie energiebesparende maatregelen woningen voor 2019. Ook is besloten om dit bedrag uit de algemene reserve te halen. Zie ook programma Ons geld (1.3).

1.4 Extra budget Stimuleringslening duurzame maatregelen non-profitorganisaties
De gemeente Berg en Dal heeft als ambitie om in 2050 klimaatneutraal te zijn.
Op 8 november 2018 heeft de raad een extra budget van € 1.000.000 beschikbaar gesteld voor de Stimuleringslening duurzame maatregelen non-profitorganisaties. Verenigingen en stichtingen hebben de mogelijkheid om tegen een lage rente een lening af te sluiten voor het treffen van duurzaamheidsmaatregelen.
Deze extra middelen (€ 1.000.000) zijn gestort in het fonds bij de SVn die voor ons de uitvoering van de regeling verzorgt. Op dit programma leidt dit tot een voordeel van € 1.000. Zie ook programma Ons geld (1.4).

1.5 Extra budget Duurzaamheidslening particulieren
De gemeente Berg en Dal heeft als ambitie om in 2050 klimaatneutraal te zijn.
Op 8 november 2018 heeft de raad een extra budget van € 1.000.000 beschikbaar gesteld voor de Duurzaamheidslening voor particulieren. Particuliere woningeigenaren en huurders hebben de mogelijkheid om tegen een lage rente een lening af te sluiten voor het treffen van duurzaamheidsmaatregelen.
Deze extra middelen (€ 1.000.000) zijn gestort in het fonds bij de SVn die voor ons de uitvoering van de regeling verzorgt. Zie ook programma Ons geld (1.5).

1.6 Behoud Lokale omroep Berg en Dal
Op 13 december 2018 heeft de raad besloten om de jaarlijkse subsidie aan omroep Berg en Dal te verhogen. De meerkosten zijn voor 2019 € 17.500. Vanaf 2020 zijn de extra kosten € 20.000 per jaar. De raad heeft ervoor gekozen om voorlopig niet op te gaan in de regionale omroep RN7.

1.7 Actieplan Duurzaamheid 2019-2023
Op 31 januari 2019 heeft de raad het Actieplan Duurzaamheid 2019-2023 vastgesteld. Er is besloten om structurele formatie beschikbaar te stellen voor 'duurzaam inkopen' (zie programma Overhead 1.1). Daarnaast is er besloten om een beleidsmedewerker duurzaamheid aan te stellen. Dat leidt op dit programma tot structurele meerkosten van € 80.000 per jaar. Daarnaast is voor 2019 een bedrag van € 80.000 beschikbaar gesteld voor het opstellen van een Warmtevisie en de pilot "Aardgasvrij maken van bestaande woningen". Ook is besloten om de kosten voor 2019 (€ 160.000) te dekken uit de Algemene reserve. Zie ook programma Ons geld (1.8).

1.8 Kunstwerk rotonde Zevenheuvelenweg/Nieuweweg
Op 14 maart 2019 heeft de raad besloten om € 76.650 beschikbaar te stellen voor het kunstwerk op de rotonde Zevenheuvelenweg/ Nieuweweg. Deze kosten dekken we door inzet van de reserve Aankoop kunstwerken. Zie ook programma Ons geld (1.11).

1.9 Herstel betonnen perronvloeren zwembad de Lubert
Op 25 april 2019 heeft de raad een krediet van € 130.000 beschikbaar gesteld voor het herstellen van de betonnen perronvloeren in zwembad de Lubert. Volgens de regels moeten we investering activeren. De jaarlijkse kapitaallasten zijn € 11.000 per jaar.

2.1 Verplaatsing kunstwerk "Hemel en aarde"
In 2018 is het kunstwerk "Hemel en aarde" verwijderd uit de speeltuin bij de Nonnenkamp in Millingen aan de Rijn. Er is gezocht naar een nieuwe plek voor het kunstwerk. Het college heeft besloten het kunstwerk te renoveren en te herplaatsen op begraafplaats Vossengraaf in Millingen aan de Rijn. Er is ook besloten om de kosten van € 9.000 te dekken ten laste van de post onvoorzien. Per saldo leidt dit dus niet tot een uitzetting van de begroting. Zie ook programma Ons geld (2.1).

2.2 Keldergraven Heselenberg
We gaan alvast vijf keldergraven aanleggen op begraafplaats Heselenberg.
De kosten hiervan zijn eenmalig € 19.000. Zodra de graven uitgegeven worden verdienen we deze kosten terug.

2.3 Kapitaallast extra krediet aanpassen kruising Wethouder Koenenstraat - Heerbaan
Bij de Najaarsnota 2018 heeft de raad een extra krediet van € 35.000 beschikbaar gesteld voor het verminderen van trillingshinder op de kruising Wethouder Koenenstraat - Heerbaan in Millingen aan de Rijn. De extra kapitaallasten zijn € 1.925 per jaar. Deze verwerken we nu in de begroting 2019.

2.4 Krediet putrenovaties Groesbeek Noord
Het college heeft besloten om € 120.000 beschikbaar te stellen voor putrenovaties van 20 gemetselde putten in Groesbeek Noord. De jaarlijkse kapitaallasten van de deze investering zijn vanaf 2020 € 4.200 per jaar. Hier staat een lagere dotatie aan de voorziening riolering tegenover voor hetzelfde bedrag. Deze mutatie heeft dus geen invloed op het begrotingssaldo.

2.5 Lening fanfare St. Cecilia voor herstel verzakking gebouw
Fanfare St. Cecilia heeft te maken met ernstige verzakkingen in hun gebouw. De herstelkosten betekenen een zware financiële last voor de vereniging. Daarom heeft het college besloten om een lening van € 30.000 te verstrekken.

2.6 Brede impuls Combinatiefunctie
We nemen deel aan de Brede regeling Combinatiefunctie 2019-2022. Daardoor ontvangen we € 23.000 meer aan rijksmiddelen. Omdat we deze extra middelen aan deze regeling moeten besteden verhogen we het uitgavenbudget ook met dit bedrag. Zie ook programma Ons geld (2.3).

2.7 Afval
In onze begroting is rekening gehouden met een opbrengst uit dividend van € 30.000. De dividenduitkering van Dar over 2018 is € 14.000. Dit betekent een nadeel van € 16.000.
Op basis van het bedrijfsplan 2019 van Dar stellen we de meerjarenraming ook bij. Dit leidt tot een nadeel van € 18.600 in 2020. Vanaf 2021 verwachten we een structureel voordeel van € 7.000.
De afvalbudgetten stellen we bij volgens de DVO Dar 2019. De wijzigingen komen onder andere door hogere tonnages van de afvalstromen, een nieuwe aanbesteding van voor de sortering en vermarkting van plastic+ en de verhoging van de landelijke afvalbelasting. Daar staat een voordeel tegenover door optimalisatie van de inzamelroutes. Per saldo leidt dit tot een structureel nadeel van € 169.000.
Daarnaast heeft het college besloten om de huidige openstelling van de milieustraten te handhaven. De meerkosten hiervan zijn € 50.000 per jaar. We stellen voor om deze meerkosten voor 2019 te dekken ten laste van de algemene reserve. Zie ook programma Ons geld (2.5).
Het uitgangspunt voor de afvalstoffenheffing is volledige kostendekkendheid.

2.8 Gehandicaptenparkeerkaarten
De gehandicaptenparkeerkaarten zijn 5 jaar geldig. Nu komen er ook meer aanvragen van verlopen kaarten van de voormalige gemeentes. Dit betekent hogere kosten van € 10.000 per jaar. Daar staan ook extra leges tegenover (€ 5.000), maar de leges zijn niet kostendekkend.

2.9 Natuurlijk groen
De kosten voor het bestrijden van plaagdieren worden steeds hoger. Met name de bestrijding van de eikenprocessierups levert de nodige problemen op. We willen meer inzetten op preventieve bestrijding en het sneller oplossen van meldingen. De extra kosten hiervan zijn € 20.000 per jaar. Daarnaast is er achterstand in het boombeheer. Om de achterstand in te lopen is € 5.000 nodig.

2.10 Bijdrage GGD
De bijdrage aan de GGD voor het rijksvaccinatieprogramma is dubbel in de begroting opgenomen. Dit corrigeren we nu en leidt tot een structureel voordeel van € 57.000.

2.11 Zwembad de Lubert
De openingstijden van zwembad de Lubert zijn tijdelijk gewijzigd. Reden hiervan is een groot capaciteitsgebrek voor toezicht en zwemlessen in zwembad de Lubert. Om het rooster van de gewijzigde openingstijden volledig in te kunnen vullen is extra inhuur noodzakelijk. De kosten hiervan zijn € 90.000.

2.12 Verzekeringspremies
We hebben een hertaxatie van alle inventarissen laten uitvoeren. Daarnaast is de waarde van de gebouwen geïndexeerd. Hierdoor zijn de verzekeringspremies gestegen. In totaal leidt dat tot een structureel nadeel van € 14.000. Voor dit programma betekent dit een nadeel van € 1.000. Zie ook programma Inwoner en Overhead.

2.13 Wijziging btw regelgeving binnensportaccommodaties
De btw-regelgeving voor binnensportaccommodaties is aangepast. Dit betekent dat we de budgetten moeten verhogen met 21% btw. Hier staat tegenover dat we 4 jaar een SPUK-bijdrage (subsidie) ontvangen. In 2019 leidt dit per saldo tot een nadeel van 50.000. Vanaf 2020 is het voordeel € 8.000 per jaar.

2.14 Sporthal Heuvelland en de Dufelt
Voor het vervangen van klimrekken en verwachte kosten die voortkomen uit de keuring van het inventaris in 2019 is € 13.000 nodig voor sporthal Heuvelland.
Voor aanschaf van sportmaterialen ter vervanging van afgekeurd materiaal in de Duffelt is eenmalig € 5.000 nodig. Daarnaast zijn de kosten en opbrengsten van de horeca in sporthal de Duffelt incidenteel opgenomen in de begroting. We blijven de horeca in eigen beheer houden. De extra kosten hiervan zijn € 20.000 per jaar. De kosten en opbrengsten voor het in eigen beheer exploiteren van de kantine ramen we nu structureel in de begroting. Dit leidt tot een structureel nadeel van € 1.000 per jaar.

2.15 Kabels en leidingen
Derden halen wegen en trottoirs eruit als zij werkzaamheden verrichten aan kabels en leidingen in gemeentegrond. Hiervoor ontvangen wij van hen een straatwerkvergoeding. Wij maken vervolgens kosten om de reparatie- en herstelwerkzaamheden uit te voeren. Op basis van ervaringscijfers verhogen we de straatwerkvergoeding structureel met € 25.000. Om schommelingen in deze uitgaven op te vangen verhogen we de storting in de voorziening onderhoud wegen met hetzelfde bedrag. De kosten van de reparatie- en herstelwerkzaamheden betalen we dan uit de voorziening. Dit heeft geen invloed op het begrotingssaldo.
Daarnaast verhogen we de ramingen van de zogenoemde klic-meldingen (graafmeldingen) en legesinkomsten voor graafmeldingen. Per saldo leidt dit tot een structureel voordeel van € 22.000.

2.16 Riolering
Voor uitgestelde onderhoudswerkzaamheden is eenmalig € 150.000 nodig. Daarnaast zijn in 2019 de stortkosten voor rioolslib hoger omdat het reservoir aan de Heikant is geleegd (€ 10.000). Voor het onderhoud van de kolken is structureel minder geld nodig (€ 6.000).
Omdat de voorziening egalisatie riolering met hetzelfde bedrag wijzigt, hebben bovenstaande mutaties geen invloed op het begrotingssaldo.

Administratieve overboeking
Dit zijn beschikbare budgetten die we op een ander programma inzetten. Deze administratieve overboeking moet de raad goedkeuren.